Chẩn đoán bát cương (phần 1)

Nếu y học hiện đại chẩn đoán một bệnh bao gồm chẩn đoán bệnh, nguyên nhân gây bệnh, chẩn đoán phân biệt với các bệnh khác thì trong y học cổ truyền việc chẩn đoán bệnh dựa theo bát cương.

Bát cương là tám cương lĩnh chẩn đoán của y học cổ truyền. qua bát cương có thể biết được vị trí nông sâu của bệnh, trạng thái của người bệnh hàn hay nhiệt, xu thế của bệnh hư hay thực và bệnh thuộc âm hay dương.

Phải xác định đúng tám vấn đề trên, việc dùng thuốc, châm cứu, xoa bóp hay ăn uống phòng bệnh mới đạt được hiệu quả tốt.

Chẩn đoán bát cương là bước không thể không có trong điều trị một người bệnh.

Bát cương bao gồm: biểu, lý, hàn, nhiệt, hư, thực, âm, dương.

Biểu- lý

Biểu – lý là hai cương chỉ vị trí nông hay sâu của bệnh.

• Biểu

Biểu là chỉ vị trí nông của bệnh, bệnh xâm nhập vào các phần nông của cơ thể.

Vị trí: da lông, kinh lạc, gân cơ xương khớp

Các bệnh thường gặp: cảm mạo, bệnh truyền nhiễm giai đoạn đầu, đau viêm dây thần kinh, đau viêm da cơ khớp…

Triệu chứng:

Biểu hàn: nhức đầu, sợ lạnh, không ra mồ hôi, reey lưỡi trắng, đau cứng lưng gáy, mạch phù khẩn, ngạt mũi.

Biểu nhiệt: sốt nóng, sợ gió, ra mồ hôi hoặc không, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch phù sác, ngạt mũi, đau đầu.

Biểu hư: phát sốt, sợ gió, đau đầu, ngạt mũi, ra mồ hôi, mạch phù vô lực.

Biểu thực: phát sốt, không ra mồ hôi, đau đầu, ngạt mũi, mạch phù khẩn.

• Lý

Lý chỉ các phần ở bên trong, bên sâu của cơ thể.

Vị trí: trong sâu trong các tạng phủ

Bệnh thường gặp: các bệnh ở các cơ quan bên trong, trong các tạng phủ trong cơ thể.

Triệu chứng:

Lý hàn: buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, ỉa chảy, chân tay lạnh, không khát, rêu lưỡi trắng nhuận.

Lý nhiệt: sôt cao, sợ nóng, khát, muốn uống nước lạnh, bứt rứt không yên, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, tiểu ít, mạch hồng sác

Lý hư: thở yếu, ngại nói, kém ăn, chân tay lạnh, đầu choáng, mệt nhọc, chất lưỡi bệu nhợt, mạch trầm nhược.

Lý thực: phát sốt, bí đại tiện, bụng chướng đau cự án, bứt rứt khó chịu. Mạch trầm hữu lực.

• Bán biểu bán lý

Bệnh không ở biểu cũng chưa vào lý

Triệu chứng: lúc rét lúc nóng (hàn nhiệt vãng lai), ngực sườn đầy tức, buồn nôn, miệng đắng, mắt hoa, mạch huyền tế.

• Biểu lý cùng bệnh:

Biểu hàn – lý hàn: đau đầu, phát sốt, sợ gió, ỉa chảy, mạch trầm

Biểu hư – lý thực: sợ gió, ra mồ hôi, bụng đày tức, khó đại tiện

Biểu thực – lý hư: đau mình mẩy, cương khớp, ỉa chảy mà đầy tức, mạch trầm trì

coppy ghi nguồn: https://drugsofcanada.com

link bài viết: chẩn đoán bát cương (phần 1)